Blockchain yönetiminde 4 faktör

Son zamanlar Blockchain’in tanımlanması ve yönetimi ile ilgili çok tartışmalar sürmektedir. Ancak ne zaman ‘blockchain yönetimi’ terimi (blockchain governance) kullanılıyorsa işin aslı değişiyor.

Çoğu zaman bu terimi kullanırken Blockchain tabanlı ağların yönetimi ile ilgili güncellenebilen protokollerden bahsedilir. Peki Blockchain tabanlı ağları ve uygulamaları etkileyen faktörler, ölçümler nelerdir?

Harward Üniversitesi profesörü Lawreng Lessig bunları etkileyen toplam 4 faktör belirledi:  hukuk, sosyal standartlar, piyasa ve teknik altyapı/ kod.

İnternet düzeyinde yönetim

Blockchain tabanlı sistemler uygulandığı ağ, platform sistemlerinin kurallarına uyduğu kadar da internet altyapısı kurallarını karşılamak zorundadır. Örneğin, Bitcoin ve Ethereum gibi Blockchain tabanlı ağlar TCP/IP protokollarına göre ayarlanıyor (coin yönlendirme ve transfer).  Bu da internet bağlantısı olmadan yapılamamaktadır.

İnternet Servis Sağlayıcıları (ISP) internetin taşıma seviyesinde kontrol sorumluluğuna sahiptirler. Bu da Blockchain tabanlı ağ paketlerine müdahele edebileceklerini gösteriyor. Yani, önemli etkisi vardır.

Bunu kaba olarak şöyle açıklamak mümkün. Eğer bir devlet herhangi Blockchain tabanlı ağı ülke sınırlarında yasaklamaya kalkarsa, o zaman ülke sınırları içinde faaliyet gösteren tüm ISP’lerin o ağa gelen trafiğini engellemesi/filtrelemesi gerekiyor. DPI –derin paket denetleme metotları gibi.

Bu, internet ekosisteminin Blockchain tabanlı sistemlerden daha geniş olduğunu, dolayı yolla internet altyapısındakı değişimlerin Blockchain tabanlı sistemleri de etkileyebileceğini gösteriyor.

Blockchain düzeyinde yönetim

Bu düzeydeki yönetim başka Blockchain sistemlerinin kendi protokol uygulamalarını yerine getirmekle oluşmaktadır. Örneğin, Bitcoin madencileri belirli sistemde işlem yapabilmek için Bitcoin protokollerine uymak zorundadırlar. Buraya ekonomik teşvikler, transfer ücretleri, madencilik ödüllleri vb. aittir. Ancak bu altyapıdan dışarda kalan faktörler de etki yapar. Yazının başında belirttiğimiz 4 faktör:

Piyasa:
Belirli işlemleri hızlandırmak için büyük madencilik havuzlarını üçüncü tarafla anlaşmasına engel olan nedir?

Sosyal standartlar
Tüm madenciler toplu şekilde işlemleri, suç içeren herhangi bir işlemin baş tutmadığını kabul edebilir mi?

Hukuk
Düzenleyiciler belirli bir ülkede bulunan tüm madencilerin hesaplarına ilişkin işlemlerin onaylanmasının yasaklandığını şart koşabilir mi?

Altyapı
Madencilerin Çin'deki daha büyük blokları yönetmesini engellemek için Great Firewall of China projesi düzenlenebilir mi?

Bu 4 dış faktör herhangi blockchain tabanlı sistemi olumlu/olumsuz etkileyebilmektedir.

Uygulama düzeyinde yönetim

Merkezleştirilmemiş uygulamalar (Dapp) ne kadar dıştan herhangi üçüncü tarafın yasa ve denetimlerinden serbest tutulsa da, yine blockchain tabanlı sistemin protokollerindeki uygulamaları yerine getirmek zorundadır. Örneğin, merkezleştirilmemiş uygulamaların işlemleri blockchain tabanlı sistemde sert çatallanma yöntemi ile sansürlenebilir ve değiştirilebilir.

Örnek olarak kod güvenliği açığından dolayı 3.6 milyon Ether’in DAO hesaplarından boşaltılıp yeni sistemde kullanıcıların hesabına aktarılmasını gösterebiliriz.

Yukarıda söylediklerimizi toparlarsak, Blockchain yönetiminin sadece kendi ekosistemindeki farklı protokol uygulamaları ile yöneltilmediği kanaatine gelebiliriz. Aynı zamanda dış faktörlerden etkilenen, içinde bulunduğu daha geniş ekosistemin uyduğu kuralları da kendi kuralları gibi algılamak zorunda kalan sistem gibi görmeliyiz.

En güncel haberleri almak için Telegram kanalımıza, Twitter sayfamıza ve Facebook sayfamıza abone olabilirsin.