Öncelikle herkese merhaba, yaklaşık 4 aydır faaliyette olan 5700XT'li madencilik ekipmanlarım hakkında bilgiler ve tecrübelerimi paylaşacağım.
Sistemimde toplam 6 tane XFX'in 5700XT ekran kartı var. Bu kartları zamanında 4000 TL gibi bir rakama almıştım tanesini. Yani ekran kartlarına totalde 24.000 TL gibi bir rakam harcadım. Normalde bu kartların TDP'leri varsayılan olarak 180W. Yani her kart varsayılan ayarlarda 180W enerji tüketerek çalışıyor. Ben bu değerleri AMD'nin kendi yazılımını kullanarak 110W'a kadar düşürebildim, ancak halen stabil değil. Arada bir sistem yanıt vermeyi durduruyor. Bu konu hakkında bilgisi olan varsa bana bilgi verirse çok sevinirim.
Normalde 180W ile hesaplarsak, 1080W sadece ekran kartlarına elektrik gideri yazılır. Yani elektrik kwh ücretini 0.85 TL'den hesaplarsak; aylık 660 TL sadece ekran kartlarının güç gideri oluyor. 110W'a çekersek ise 660W gibi bir tüketim oluyor. Bunun da aylık gideri 403 TL gibi bir rakam oluyor. Yani ekran kartlarının voltajlarıyla oynamak şart, kafadan aylık 250 TL gibi bir kârımız oluyor.
Güç kaynağında ise Xiagmatek'in 1200W güç değerine ve 80 Plus Platinium sertifikasına sahip. Güç kaynağı seçiminde yeterli ve 80 Plus Gold üstü sertifikası sahip olmasına dikkat etmenizi öneririm. Sertifikasz-ız güç kaynakları yeterli olandan daha fazla güç çeker ve elektrik faturanız daha da yükselir. Sistem sağlığı açısından da bu sertifika önemli.
Diğer donanım parçalarında ise, anakart olarak Gigabyte GA-H110, işlemci olarak Intel Pentium G4400 ve 8GB'lık RAM tercih ettim. RAM'in en az 8 GB olmasını tavsiye ederim, işlemcide ise daha düşük modeller tercih edilebilir.
Gelelim tecrübelerime, bu sistemin kurulumunda başıma neler geldi, neler yolunda gitmedi, aylık ne kadar kar bırakıyor. :)
İşletim sistemi seçimi
İşletim sistemi olarak ilk başta Linux'un ücretsiz dağıtımlarından birini tercih ettim. Ancak gel gelelim ki, ekran kartlarını dahi işletim sistemine tanıtamadım. Bir kaç denemeden sonra, Windows'a geçiş yaptım. Windows'ta ayarları hızlı bir şekilde gerçekleştirdim. Ama yakın zamanda HiveOS gibi madencilik için özel yazılan bir işletim sistemini tercih edeceğim gibi duruyor.
İnternet bağlantısı sorunları
İlk başta mini bir Wi-Fi dongle ile işimi çözerim diye düşünmüştüm. Bir alt katta boş olan bir yere kurdum bu arada sistemi. Modemim yukarıda. İnternet sağlayıcım Türk Telekom. Her şey güzel başlamıştı ki, madencilik programları çalıştıktan yaklaşık 10 dk sonra, bilgisayardaki bütün internet tamamen kesiliyordu. Ama yukarıda herhangi bir sorun yok. Sadece madenciliğin yapıldığı bilgisayarda internet kesiliyor ve bütün üretim duruyor. Yaklaşık 1 gün boyunca bu sorunu çözmeye uğraşırken son çare olarak, yukarıdan aşağı CAT6 ile yaklaşık 15-20 metrelik bir Ethernet kablosu çektim. Bu sefer sorunum giderilmiş gibi gözüküyordu, ancak yine de tam randıman alamadım. Ortalama her 3-4 günde bir yine aynı şekilde sorunlar yaşanıyordu.
İşi tam da inceleyeceğim geniş bir zaman bulamadım için de, kendime şöyle bir çözüm ürettim. Çok küçük bir program yazdım. Bu program, her 3-5 dakikada bir internet bağlantısını kontrol ediyor, internetin olmadığını algıladığında ise bütün network birimlerini sıfırlayıp tekrar başlatıyor. Bu sorunuma bir nebze katkı sağladı, çünkü diğer türlü sürekli olarak madencilik faaliyeti sürüyor mu diye kontrol etmem gerekiyordu. Ancak sorunun ekran kartına yaptığım voltaj ayarlarından kaynaklandığını düşündüm ve muhtemelen de öyle gibi. Çünkü her seferinde yaptığım voltaj ayarları sıfırlanıyordu. Bu yüzden 120W olarak ayarladım ve bu şekilde şuan sorunsuz devam ediyorum. Ancak yine de yukarıda belirttiğim gibi HiveOs ile tekrar bir deneme yapacağım.
Ekran kartlarının sisteme tanıtılması
İşin en zevkli kısımlarından. :) Öncelik olarak tek bir ekran kartı ile sisteminizi ve sürücülerinizi kurun. Daha sonrasında sistemi kapatın ve diğer herhangi bir kartı takıp, yeniden başlatın. Bütün ekran kartlarınız bitene kadar bu işlemleri bu şekilde sürdürün. Hangi ekran kartı, sistemde hangi isimle gözüküyor mutlaka not alın. Çünkü bazen kullanılan Riser'lar bozuk çıkabiliyor veya bozulabiliyor. Böylece hangi kartta problem var hızlı bir şekilde bulabilirsiniz.
Kartlar AMD olduğu için Wattman yazılımı ile ekran kartına voltaj ayarları yapabilirsiniz. Tüketimi düşürmek için muhakkak yapın ama sistemin stabil çalıştığından emin olun. Yani eğer yakınlarında bulunmayacağınız bir yere kurulum yapacaksanız, öncelikle evinizde sistemi 1-2 gün çalıştırın. Stabilse yerine taşıyın. Yoksa çok fazla git-gel yaparsınız. :) Şuan benim kartlarım 110-120W aralıklarında, 51.5 MH/s hızında üretim yapmaya devam ediyor. İlk kurulumda voltaj ve overclock ayarlarını yapmazsanız yanlış hatırlamıyorum 48 MH/s'de çalışıyor.
Uzaktan kontrol
Sistemi anlık bir şekilde ulaşmak gibi bir şansınızın olmayacağı bir yere kuracaksınız kulaklarınızı dört açın. :) Öncelikle TeamViewer ve sabit bir şifre şart. Uygulamada ID bilginizi ve şifre bilgisini kaydedin, her bilgisayarın yeniden başlatılmasında da TeamViewer otomatik olarak çalışsın. Şuan Windows için konuşuyorum, aman dikkat. Eğer voltajdan kaynaklanan bir sorun olursa ve voltaj ayarlarınızı yeniden yapmanız gerekirse TeamViewer ile çok işiniz var demektir. :) Örneğin, AMD'nin Wattman yazılımı TeamViewer üzerinden görüntülenemiyor. Nedeni araştırdığım kadarıyla GPU tabanlı çalışması imiş. O yüzden ben de RDP kurulumunu yaptım. Yani gerektiğinde Remote Desktop ile sisteme erişebiliyorum. Benim yaşadığım sorunları siz yaşayacaksınız diye bir problem yok, çok fazla ilgilenemediğim için daha fazla uğraşmak istemedim. Şuan yarı manuel şekilde devam ediyorum. :)
TP-Link'in Wifi ile çalışan bir prizi var, bunu tavsiye edebilirim. Anlık güç tüketimini uygulama üzerinden görebiliyor, sistemi uzaktan kapatıp açabiliyorsunuz.
BIOS tarafında Wake-On-Lan ile de bunu aşabilirsiniz, ama benim anakartımda böyle bir özellik olmadığı için ben uzun yolu tercih ettim. Ya da tercih etmek zorunda kaldım. :)
Monitör seçimi?
Bu aslında tamamen sizlerle ilgili bir seçim. Ben USB-C ile çalışan taşınabilir bir monitör aldım, eğer sistemde sorun oluşursa bu monitörle gidip (zaten çantamda sürekli) hızlı bir şekilde takıp çalıştırabiliyorum. Yani hem o sistemde, hem de sunumlarımda ya da kendi evimde ikinci bir monitör olarak kullanabiliyorum. Bu arada yeri gelmişken şunu da söyleyeyim tamamen konu dışı; bu USB-C monitörler yeni nesil 16 inç MacBook Pro'larda çalışmıyor... Eski Macbook'umda tak diye çalışırken ne yazık ki 16 inç bilgisayarımda çalıştıramadım. Bu sorunu yaşayan çok kullanıcı olduğu için belirttim, affola..
Madencilik yazılımları
Şuanda ben Phoneix Miner kullanıyorum ve gayet de memnunum. Doğru hatırlıyorsam her 65 dakikada, 30-35 saniye boyunca kendilerine çalıştırıyorlar sistemi. İlk başta emin olamıyorsunuz, ama sonradan alışıyorsunuz. :) Claymore'da bu biraz daha fazlaydı sanırım. Bir de Claymore'de bir türlü stabil çalışma eşeğini yakalayamadım. Ayrıca Phoneix'e göre kazım hızı 1-2 MH/s oynuyor. O yüzden siz de sistemi bu şekilde test ederek, hangisi daha mantıklı karar verebilirsiniz.
Madencilik Havuzu?
Madencilik havuzunda ethermine.org'u tercih ettim, tüm arkadaşlara da tavsiye ederim. Gayet kullanışlı, madenci odaklı bir havuz. Ödeme eşiklerini belirleyebiliyor, eşine ulaşınca otomatik hesabınıza gönderim yapıyorlar. Bir de anonim olarak madenciliğin keyfini çıkarıyorsunuz.
Odayı ısıtıyor mu, klimaya gerek var mı?
Yazın deneme fırsatım olmadı, klima gerekebilir mi emin de değilim. O yüzden biraz bekleyeceğiz. Ama odayı ısıttığı bir gerçek tabi ki. Odada madencilik ekipmanından başka hiçbir eşya bulunmuyor. Ama uzun süre çalıştığı için artık odayı ısıtıyor. Kış günlerinde gidilip bir çay içilecek kadar ısı var içeride. :)
Ekran kartlarının yanıt vermemesi
Voltaj ve overclock yapılan her ekran kartının yaşadığı klasik sorunlar aslında. Yanlış yapılan voltaj veya frekans ayarı belirli bir süreden sonra ekran kartlarını kullanamaz hale getiriyor. Kullanılamaz derken, o an kart yanıt vermeyi kesiyor. İllaki sistemi yeniden başlatmanız gerekiyor. O yüzden stabil ayarları oturtana kadar, emin adımlarla dikkatli bir şekilde bu işlemleri gerçekleştirin. He ben kâr amacı gütmüyorum, zevkine yapıyorum derseniz PSU kısmında biraz daha güçlü bir tercih yapıp yolunuza sorunsuz devam edebilirsiniz.
Ne kadar bir maliyet söz konusu?
Bütün kartlar, ıvır zıvırlar bana 30.000 TL gibi bir rakama mal oldu. Şuan bu rakamın yaklaşık %30'unu gelir olarak aldım zaten. Ethereum'un yükselmesi de cabası oldu tabi ki. Yaklaşık 4 ay gibi bir sürede yatırdığım paranın üçte birini geri aldım yani. Maliyet konusunu ise zamanında çok araştırdım. Özellikle whattomine adlı web siteyi tavsiye edebilirim. Gerçeğe yakın sonuçlar söz konusu. Yani şunlara dikkat edin; alacağınız ekran kartının fiyatı, alacağınız ekran kartının toplam kazım gücü ve ekran kartının güç maliyeti. Benim zamanında kendi araştırmalarıma göre en kâr bırakan ve en az tüketim sağlayan kartlar olarak bunları tercih ettim.
Şuan ne getiriyor? Tarihimiz 8 Ocak 2020
Şuanda 6 kart toplamda 310 MH/s ile çalışıyor. Voltajlarda problem yaşamamak adına her ekran kartını 140W'ta çalıştırıyorum. Sistemin anlık güç tüketimi 950W-980W civarlarında. Güç giderlerini 0.85 TL'den hesaplarsak 580 TL gibi aylık güç gideri oluyor. Zaten de başka bir giderimiz yok. Mevcut piyasada oluşan gelir şuan, şu dakika için 2.700 TL gibi bir rakam. Yani her ay cebinize 2.000 TL'den biraz fazla para girmiş oluyor.
Kurmak isteyen arkadaşlar olursa ve soruları varsa bu konu altından yardımcı olabilirim. Okuduğunuz için teşekkürler.