2008 yılında bir makale ile ortaya çıkan, 2009 yılında ilk işlemini gerçekleştiren bilgisayar
algoritmalarıyla tasarlanmış Bitcoin, son iki yılda önemli kullanıcı kitlesi yakalayarak,
talebini artırmış, piyasa değerini hızla yükseltmiş online bir satın alma birimi ya da sanal para
olarak tanımlanabilir. İsminin gerçekliği bile şüpheli anonim bir kişi tarafından aktif hale
getirilen sistemde bir devlet, merkez bankası gibi klasik para birimlerinin sahip oldukları
otoriteler ve garantörler yer almadığı gibi denetim de söz konusu değildir. İşlemler network
üzerinde direkt olarak iki taraf arasında herhangi bir aracı kurum olmaksızın
gerçekleştirildiğinden maliyeti yok denecek kadar azdır. Sözkonusu durum herhangi bir devlet
otoritesinin kontrol ve sorumluluğunun olmamasından doğabilecek handikapları da içinde
barındırmaktadır. Bununla birlikte sistemin birçok disiplini bir araya getirerek çalışan bir
yapıya sahip olması disiplinlerarası işbirliği ile ne gibi yeniliklerin ortaya çıkabileceğinin
görülmesi açısından öneme sahiptir. Bu çalışmada; Bitcoin’in doğuşu, özellikleri, Dünya’da
ve Türkiye’deki gelişimi ve ekonomisi içindeki yeri, işleyiş yöntemi araştırılmış, yeni sanal
para birimi ile ilgili mevcut durum analizi yapılmıştır.2008 yılında “gölge kurucu” Satoshi Nakamoto diye tanıtan ve daha sonra ortalıktan yok olan
bir kişi ya da grubun hazırladığı bildiri sonucu ortaya çıkan ve bütünü ile “gölge sistem” olan
Bitcoin, dijital ortamda oluşturulmuş bir yazılım ürünüdür. Bitcoin'in mucidi, Satoshi
Nakamoto’nın isminin gerçek olmamasının ötesinde kendisini büyük teknoloji şirketleri ile
ilişkilendirilerek isimdeki “Sa”nın Samsung, “Toshi”nin Toshiba, “Naka”nın Nakamushi ve
“Moto”nun da Motorola olduğu söylenmektedir1
.
Sistem ile ilgili sorumlu, denetleyici, merkez, değişimlerde banka hesaplarından çekilen
paraların nasıl ve nerelere yatırıldığı ile ilgili hiçbir bilgi bulunmadığından Bitcoin için
“sanal/elektronik para” tanımlamasını yapmak yanlış olmayacaktır.
Son beş senedir küresel mali kriz nedeniyle nakit kontrolüyle yükümlü kurumlar ve bankalara
olan güvenin azalması, Avrupa ülkelerinde hesapların dondurulması gibi olaylar sonucunda
ortaya çıkan dünyanın ilk elektronik para birimi Bitcoin son yıllarda hızla ilgi görmeye
başlamıştır.
.
İlk Bitcoin transferi Ocak 2009 ayında yapılmış, Haziran 2011’de ise 10.000 kullanıcı
arasında yaklaşık 6.5 milyar dolarlık sirkülasyona yükselmiş (Reid ve Harrigan, 2012, 2),
Temmuz 2014 ayı itibarıyla piyasa değeri yaklaşık 7 milyar dolara günlük işlem sayısı
yaklaşık 70,000 adede ulaşmış, işlem görmeye başladığından bu yana Aralık 2013 ayında
gerçekleşen işlemler ile yaklaşık 13.9 milyar dolarlık en yüksek piyasa değeri kaydedilmiştir.
Bitcoin ile ilgili bu çalışma, sistemin ortaya çıkışı, gelişimi, işleyişi, Türkiye piyasasındaki
yeri ve önümüzdeki dönemler için içinde barındırdığı fırsat ve tehditleri açıklamak üzere
hazırlanmıştır. Çalışmada amaçlanan;
1. Bitcoin ile ilgili yapılmış akademik çalışmaları, medya haberleri ve köşe yazılarını
derleyerek yeni sistem üzerinde bir farkındalık oluşturmak,
2. Disiplinler arası (mühendislik, finans, pazarlama) ortak çalışmalara imkan veren bir
konuya dikkat çekmek,
3. Bitcoin gibi sanal para birimi ile ilgili durum analizi yapmak ve
4. Bitcoin’in sürdürülebilirliği konusunu tartışmaya açmaktır.