İnsanlar kusurlu varlıklardır ve para denkleme dahil edildiğinde, iyi kararlar vermek çok zor olabilir. Beynimiz kısayollarla bağlantılıdır. Bu kısayollar, her gün binlerce tanesini yaptığımız hızlı seçimler yapmamıza yardımcı olabilir. Borsada maliyetli olabilirler. Hatalara neden olan önyargılar haline gelirler.
Uzun vadede karlı olmak için, nasıl çalıştığınızı ve sizi yolunuzdan neyin çıkardığını bilmeniz gerekir. Plan yapsanız bile şüpheler olacaktır. Kayıptan kaçınma veya sabitlemeden biraz daha az dikkat çeken, borsa ve yatırım psikolojisinde ustalaşmayı zorlaştıran bazı önyargılara bakalım.
Yatırım ve borsada sosyal kanıt
Analizinizi yaptınız ve stratejinizi aldınız. Kendinizi iyi ve hazırlıklı hissederek, Twitter'ı açıyorsunuz ve birkaç kişi bu fiyatın tam tersini yapmasını bekliyor. Peki bu “uzmanlar” doğru olması gerekenden tersini söylüyorsa? Sonuçta beğeniliyorlar. Stratejinizden şüphe etmeye başlarsınız, uygulama konusunda tereddüt edersiniz ve bir plan olmadan etkin bir şekilde ticaret yaparsınız. Coşkuya düşmek, iyi planlanmış ticaretiniz, bundan sonra ne olacağına dair sosyal medyada gezinmeye dönüşür.
Peki bu neden böyle?
Sosyal kanıt buluşsal yönteminin (social proof heuristic) kurbanı oldunuz. İnsanlar sosyal hayvanlardır ve başkaları tarafından neşelendirilen bir şey gördüğümüzde, zihnimizde geçerli hale gelir. Bu nedenle incelemeleri çevrimiçi okuyoruz ve zaten popüler olan şeylere akın etme eğilimindeyiz.
Ancak borsada yatırım bireysel bir spordur. Genellikle bir borsada kendi yolunuzu bulmanız ve yürüteceğinizden emin olmanız gerekir.
Neler yapılabilir
Warren Buffet, büyük finans merkezlerinde her gün sunulan sosyal kanıttan kaçmak için hayatı boyunca Omaha'da yaşadı. Sizde aynı şeyi yapmak zorunda değilsiniz, ancak Buffet gibi kendi yolunuzu oluşturmanız gerekir.
Bir trade stratejisi oluşturun ve backtest (Geriye dönük verilere stratejisini test etmek) edin. İşi bitirdiğinizde başka kimseyi dinlemenize gerek yok. Strateji işe yararsa onu çalıştırmaya devam edin - bu şekilde güven kazanırsınız. Gelişme yolunda bazı hatalar yapsanız bile, sonunda bağımsızlığa kavuşacaksınız.
2. Borsada kendi kendine hizmet
Bir süredir borsada yatırım yapıyorsunuz ve birkaç harika pozisyonunuz ve birkaç kötü pozisyonunuz var. İyi gittiğinde bir dahi gibi hissediyorsun. Sonra bir pozisyon girersiniz ve fiyat sizin aksinize gider. Şansımıza lanet etmeye başlarız.
Kendi kendine hizmet yanılgısı (The self-serving fallacy), ne zaman iyi alım satım sonuçları elde ederseniz bunun beceriden kaynaklandığına ve fiyat size karşı hareket ettiğinde bunun kötü şans olduğuna inandırıyor. Bu hayatta pek çok kez oluyor.
Beyninizin kendini desteklemesi ve size biraz özgüven beslemenin bir yolunu bulması gerçekten iyi. Bu önyargıların amacı, herkesin bunlardan muzdarip olmasıdır. Borsada yaptığınız yatırımlara zarar vermelerine izin vermemeniz önemlidir.
Neler yapılabilir
Hayattaki çoğu şeyde olduğu gibi, bizi bulunduğumuz yere getiren genellikle bir kararlar bütünüdür. Onlar için sorumluluk almak her zaman kolay olmayabilir, ancak borsada, piyasayı veya bir başkasını suçlamak, para kaybederken size bir fayda sağlamaz. [u]Gerçek:[/u] Kelimenin tam anlamıyla başarıya giden tek yol budur.
Borsada yatırımın pozisyon kazanmak ve kaybetmekle ilgili olduğunu kabul edin. Bunun başka bir yolu yok. İşi önceden yapın. Geriye dönük test(Backtest) yaparak kabaca ne bekleyebileceğinizi anlayın ve sonra onu zorlayın. Alım satım stratejilerinin gerçekten sonuç vermesi için tutarlı bir şekilde yürütülmesi gerekir. Ticaretinizi gerçekleştirmeden önce iyi hazırlanmışsanız, şans sihirli bir şekilde size karşı nazik olmaya başlayacaktır.
3.Borsada zihinsel muhasebe
Belki işler sizin için iyi gidiyor ve stratejiniz tutarlı karlar sağlamaya başladı. Bu karla ne yapacağınıza bakıyorsunuz ve bunların çoğunu gelecek vaat eden ama küçük DeFi projesine koymaya karar veriyorsunuz. Oysa ki maaşınızı asla bu şekilde riske atmazsınız, ama bu farklı, bunlar sizin kazancınız. Aylardır bir profesyonel gibi risk yönetimi yapıyorsun.
Ama sonra bu küçük proje% 70 düştü. Tutarlı bir şekilde büyüyen yatırım kârınıza bakıyorsunuz ve kârınız konusunda daha akıllı olsaydınız eğer daha ne kadar olacağını hayal ediyorsunuz.
Peki bu neden böyle? Zihinsel muhasebe sizi alt etti. Beyniniz kârı, maaş çekinizden gelen ilk yatırımınızdan ayrı bir para olarak işlemiştir. Ancak, borsa yatırım yapan bir kişi olarak tek işiniz net değeri kaybetmek değil, artırmaktı.
Bu her zaman insanlara olur. Normal maaşlarımızın dışında gelen ek gelirleri, bonusları daha pervasızca harcarız veya farklı bir satın alma işleminden kalan parayla karşılayamayacağımız birşeyi alırız.
Neler yapılabilir:
Nereden gelirse gelsin, tüm paranız eşit derecede değerlidir. Elbette, çabanın karşılığını kendinize ödemeli ve işler iyi giderse keyfinize bakmalısınız. Borsada toplam karlılığınıza hangi karı ekleyeceğinizi, sizi mutlu eden şeylere ne kadar harcayacağınızı ve yeniden yatırım yapabileceğinizi düşünün. Bu, yaşam durumunuza ve diğer masraflarınıza da bağlı olacaktır. Unutmayın, Net değerinize herzaman dikkat etmeniz gerekir.